Kum - Çakıl

Agrega, kum ve çakıl ya da kırmataş karışımıdır. Amerikan standartlarından ASTMD8 Agregayı, Harç ve beton oluşturmak amacıyla bir bağlayıcı madde ile ya da temel tabakaları,demir yolu balastlarında benzer işlerde tek başına kullanılan kum,çakıl,deniz kabuğu,cüruf veya kırmataş gibi mineral kompozisyonlu taneli bir malzemedir, şeklinde tanımlar. Agregalar betonun %60 - %80 arasındaki kısmını oluşturur. Bitümlü yol kaplamalarının ağırlıkça %90 - %95, hacimce %75 - %85 arasındaki oranlarda agregalar meydana getirirler.

AGREGA SINIFLANDIRMASI ŞU ŞEKİLDEDİR

Agregalar GenelDE; Doğal agregalar, İşlenmiş agregalar ve yapay agregalar olarak sınıflandırılır.

1- DOĞAL AGREGA

Çakıl ve Kum doğal agrega olup ocak ve dere malzemelerinin tipik bir örneğidir.Kum ve çakılın bir arada bulunduğu malzemelere tüvanan agrega denir. Genel olarak derelerden eski dere yataklarından oluşan kum ocaklarından, denizden, ova, teras ve çöllerden sağlanır. Deniz Kumu temiz ve homojen olmasına rağmen içinde tuz bulundurur. Tuz ve çelik donatıyı paslandırdığından zararlıdır .Ayrıca tuz rutubeti çektiğinden tuzlu kum kullanılan yapıların nemli olmasına neden olur. Deniz kumlarında ayrıca midye, istiridye kabukları gibi canlı kalıntıları bazı durumlarda sorunlar çıkartır. Örneğin betonun yerleşmesini güçleştirir, düşük dayanımlı taneler oluşturur. Çöl ve ova kumları ise temiz olmalarına ve tuz içermemelerine rağmen yalnızca ince tanelerden oluştuğu için beton yapımı için genellikle uygun olmamaktadır.

2- KIRILMIŞ AGREGA

İşlenmiş olan agregalardır. Kırılmış ve elenmiş doğal kayaları kapsamaktadır. Kimi zaman çakıllarda beton karışımına uygun hale getirmek amacıyla kırılmaktadır.Kırma işlemi yuvarlak parçacıkları daha köşeli hale getirmek suretiyle tane şeklini ve tane boyut aralığını ve dağılımını iyileştirmektedir.

Kırılmış Agregalar için sınıflandırma şu şekildedir;

70 mm 31,5 mm balast

31,5mm-4mm İri agrega

4mm-60' u ince agrega

60u-2u Silt

2u ve Altı Kil

3- KIRMATAŞ AGREGA

Kırmataş ana kayaçların veya büyük taşların tamamen agrega parçalarının kırılmış bir yüzeye sahip olabilecek şekilde kırılması sonucu oluşmaktadır. Kırmataş imalatında öncelikle ana kayaçlar taş ocağında patlatma yöntemiyle parçalanmakta daha sonra konkasörler tarafından kırılarak boyutsal olarak küçültülmektedir. Konkasörlerin uygun ayarlanması ile istenen boyutta agrega elde edilir. Kırılmış ürün istenilen agrega boyutlarının elde edilmesi için eleklerden geçirilir. İri agregaların üretilmesinden sonra konkasörden arta kalan sitle karşılık gelen kırma kumlar atık malzemedir. Bu tip kumlara mıcır tozu,bypass ve taşunu denilmektedir.

Kırmataş agregalar için sınıflandırma şu şekildedir;

05 (0 - 5 cm arası) İnce

5 - 15 (5 -15 cam arası) Kaba

15 - 25 (15 - 25cm arası) Kaba

25 Ve Üstü (25 cm' den büyük) Kaba

Bypass Atık Malzemedir.

KULLANIM ALANLARI

1- DOĞAL AGREGALAR

0-3 kum sıvada şapta kullanılır. Mıcır (7 - 15 ,15 - 30 ,30 - 60) dolgularda sondajlarda, 0-7, 7-15,15 - 25 kum hazır betonlarda kullanılır. Çakıl ise inşaatlarda kullanılmaktadır.

2- KIRILMIŞ AGREGALAR

Genellikle hazır betonlarda ve dolgularda kullanılmaktadır.

3- KIRMATAŞ AGREGALAR

0 - 5,5 - 15,15 - 25 ,25 ve üstü malzemeler genellikle hazır betonlarda kullanılır.Bypass ise dolgu işlerinde kullanılmaktadır